Organ Bağışı ve Nakli Sık Sorulan Sorular
Organ bağışı nedir?
Bir kişinin hayatta iken kendi isteği ile, tıbben yaşamı sona erdikten (beyin ölümü gerçekleştikten) sonra doku ve organlarının, başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi ve bunu iki şahit huzurunda belgelemesidir.
Kimler organ bağışında bulunabilir?
Akli dengesi yerinde olan ve 18 yaşından büyük olan herkes organ bağışında bulunabilir.
Organ nakli nedir?
Bir organın görevini yerine getiremeyip, vücuda zarar vermeye başladığı durumda, hasta olan o organın, bir başka kişiden alınan sağlam organ ile değiştirilmesi işlemidir. Bağışlanmış olan organın uygunluğu, vericinin beyin ölümü gerçekleştikten ve ailenin onayı alındıktan sonra, sağlık ekibi tarafından uygunluğu tespit edildikten sonra yapılır.
Organ bağışı yapılan birimler hangileridir?
Sağlık Müdürlüklerine, Kamu ve Özel tüm hastanelere, Organ Nakli Yapan Merkezlere, Aile Sağlığı Merkezlerine, Toplum Sağlığı Merkezlerine ve Bölge Koordinasyon Merkezleri tarafından çeşitli etkinlikler sırasında kurulan organ bağış standlarına yapılabilir.
Hangi organlar bağışlanabilir?
Sağlıklı her organ bağışlanabilir. Kişiler organlarından dilediği birisini bağışlayabileceği gibi, organlarının tamamını da bağışlayabilirler.
Ülkemizde yapılabilen nakiller hangileridir?
Ülkemizde; kalp, karaciğer, akciğer, böbrek, pankreas gibi organların yanı sıra, kalp kapağı, gözün şeffaf kornea tabakası, kas ve kemik iliği gibi dokular da başarı ile nakledilmektedir.
Organ bağışı yapılsa bile her ölümden sonra organ nakli yapılır mı?
Organ alınıp nakil yapılabilmesi için kişinin sadece yoğun bakımda solunum cihazına bağlı iken beyin ölümü gerçekleşmiş olması gerekir. Nakil işlemleri sadece Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş profesyonel bir organ nakli ekibi tarafından yapılır.
Ne zaman organlarımı bağışlayabilirim?
Kişi hayatta iken kendi serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra organ ve dokularının ihtiyacı olan hastalar için kullanılmasına izin verebilir veya hayatta iken bu konuda bir beyanda bulunmamışsa yine tıbben yaşamı sona erdikten sonra yakınları tarafından organ ve dokuları bağışlanabilir. Bu işlem ölüden (kadavra) canlıya organ bağışıdır. Kişi hayatta iken kendi serbest iradesi ile bir böbreğini veya karaciğerinin bir kısmını ihtiyacı olan bir hasta için bağışlayabilir. Bu işlem de canlıdan canlıya organ bağışıdır.
Organ Bağışından Vazgeçebilir Misiniz?
Organ bağışından vazgeçebilirsiniz. Organ bağışından vazgeçtiğinizde, organ bağışı yapılan birimlerden herhangi birisine başvurarak talebinizi iletmeniz halinde bağışınız iptal edilir.
Aileden izin alınır mı?
Organ bağışı kişinin vasiyeti niteliğindedir. Bağış kartı ve form doldurulur iken formun bir bölümünde beyin ölümü gerçekleştikten sonra ulaşılması gereken kişi ibaresi bulunmaktadır. Organ bağış kartınız olsa bile; kişinin beyin ölümü gerçekleştiğinde organ bağışı için gerekli yazılı onay aileden alınır. Kişilerin organ bağışında bulundukları bilgisini aileleri ile paylaşmaları, ailenin onay vermesini kolaylaştırmaktadır.
Organ bağışı için yaş sınırı var mıdır?
Organ nakli yasasına göre canlıdan canlıya organ bağışında 18 yaş altındaki kişilerden organ alınmaz. Ancak, kadavradan yapılan bağışlarda yaş sınırı yoktur. Ölen bir yenidoğan bebeğin bağışlanan organları kullanılacağı gibi doksanlı yaşlardaki bir vericinin de organları kullanılabilir. Bağışlanan organların kullanılıp kullanılamayacağına nakli gerçekleştirecek olan cerrah karar verir.
Sağlık sorunlarınız var buna rağmen bağışladığınız organlarınız kullanılabilir mi?
İleri yaş, süregelen sağlık sorunları, alkol ve sigara alışkanlığı organ bağışına engel değildir. Bağışlanan organların kullanılıp kullanılamayacağına nakli gerçekleştirecek olan cerrah karar verir.
Ölen bir kişinin organları alınırken vücut bütünlüğü bozulur mu?
Yaygın inanışın tam tersine ölen bir kişinin bağışlanan organlarının başka hastaların tedavisinde kullanılabilmesi için organ çıkarım ameliyatının normal ameliyathane koşullarında ve normal ameliyat tekniklerine göre yapılması gereklidir. Tıpkı canlı bir insana ameliyat yapıyormuş gibi multidisipliner bir yaklaşım ile işlem yapılır. Eğer karın içi organlar çıkarılacaksa göbek üstü ve altı bir orta hat kesisi ile, kalp ve akciğerler çıkarılacak ise göğüs kafesi ön duvarından yapılacak bir orta hat kesisi ile organlar çıkarılır. Yine normal ameliyat teknikleri ile gayet özentili bir şekilde cilt kapatılarak cenazeye saygı içerisinde temizliği yapılarak morga gönderilir. Görüldüğü gibi burada cesedin parçalanması veya vücut bütünlüğünün bozulması gibi bir durum söz konusu değildir.
Bağışladığım organlar adaletli bir şekilde ihtiyacı olanlara nakledilir mi?
Ölen kişilerin bağışlanan organları Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Ulusal Koordinasyon Sistemi içerisinde akademisyenlerden oluşan bilimsel danışma komisyonlarının belirlediği kurallar ve prensipler çerçevesinde organ nakli merkezlerine ve hastalara tahsis edilmektedir. Irk, din, dil, cinsiyet ve statü farkı gözetmeksizin kurallar katı bir şekilde uygulanarak organlar en uygun hastalara adalet ve şeffaflık ilkeleri çerçevesinde nakledilmektedir.